Jak mądrze chwalić, karać i nagradzać dziecko?
Karanie i nagradzanie dzieci to od dawien dawna jedna z najbardziej popularnych metod wychowywania. Czy słusznie i czy metody te faktycznie działają? Zdania na pewno są podzielone. W przeciągu ostatnich kilku lat podejście nieco się zmieniło i wielu rodziców decyduje się kłaść nacisk przede wszystkim na pozytywny aspekt tej metody, czyli nagrodę – jedną z nich może być pochwała. W dzisiejszym wpisie przedstawimy kilka pomysłów, jak nagradzać dziecko, jak chwalić dziecko, a także co robić w sytuacji kiedy nagrody nie przynoszą oczekiwanych rezultatów i jedynym skutecznym rozwiązaniem wydaje się zastosowanie kary.
Jak nauczyć dziecko dyscypliny – najważniejsze zasady
Jak zdyscyplinować dziecko? Chcąc nauczyć malucha dyscypliny rodzice koniecznie muszą pamiętać o konsekwencji oraz ustaleniu granic. Wprowadzając jasne zasady i egzekwując je, dziecko prędzej się do nich przyzwyczai i istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że odpowiednio pokierowane będzie ich przestrzegać.
Dyscyplina na pewno wielu z nas kojarzy się z musztrą i surowymi karami, również tymi fizycznymi. Jednak szczególnie w dzisiejszych czasach, sposobów na jej wprowadzenie jest wiele. Jak dyscyplinować dzieci? Niezależnie od wieku, przede wszystkim każdy rodzic powinien zacząć od rozpoznania źródła niepożądanego zachowania dziecka oraz zrozumienie go. Jeśli ten krok zostanie pominięty zastosowane metody mogą zadziałać niewłaściwie.
Pamiętajmy, że dzieciaki często zachowują się nieodpowiednio w sytuacji, kiedy czują się ignorowane i chcą zwrócić na siebie uwagę. Małe dziecko nie zawsze jest w stanie przetworzyć i zrozumieć emocje, jakie mu towarzyszą kiedy nie może zrobić tego, na co akurat ma ochotę. Może np. nie wiedzieć dlaczego powinien w określonej być cicho albo czemu ma czekać na jedzenie. W takiej sytuacji rodzic powinien być dla malucha wsparciem i przewodnikiem tak, aby pomóc mu zrozumieć dlaczego pewne rzeczy odbywają się w określony sposób i jakie mogą temu towarzyszyć odczucia. Odpowiadając na pytanie, jak zdyscyplinować dziecko – zrozumienie i określenie źródła zachowania, a następnie rozmowa i wytłumaczenie zasad to pierwszy krok do sukcesu.
Nagrody dla dzieci – jak mądrze chwalić dziecko?
Nagroda dla dziecka z założenia działa w taki sposób, że zachęca do właściwego postępowania, a także podtrzymuje i utrwala pozytywne zachowania. U nagradzanych dzieci zwiększa się wiara we własne możliwości, poczucie własnej wartości a także zaufanie do rodziców. Dziecko odczuwa akceptacje i dzięki temu ma świadomość, że jest kochane. Otrzymywanie nagród wiąże się również z przeżywaniem pozytywnych emocji przez malucha, takich jak radość, szczęście, wdzięczność. To sprawia, że więź emocjonalna między nagradzającym rodzicem a dzieckiem umacnia się.
Nagrody dla dzieci za dobre zachowanie są ważne, ale warto także docenić powstrzymanie się od złego. W przypadku małych dzieci bardziej skuteczne będą konkretne nagrody rzeczowe, natomiast u nieco starszych można stopniowo zamieniać je na pochwały czy słowa aprobaty. Bardzo ważne jest, żeby dzieci miały świadomość za co i dlaczego są nagradzane. Zbyt duża ilość nagród może spowodować, że ich wartość znacznie spadnie i metoda przestanie być skuteczna.
Chwalenie dziecka to także forma nagrody, która działa bardzo motywująco. Jak mądrze chwalić dziecko? Bardzo ważne, żeby nie robić tego za często i za błahostki, bo miłe słowa przestaną robić na odbiorcy wrażenie. Warto chwalić np. za wysiłek włożony w osiągnięcie jakiegoś celu, ciężką pracę. Pochwały dla dzieci, przykłady: „Włożyłaś mnóstwo pracy w wykonanie tego zadania, to naprawdę super!”, „Podziwiam Twoją wytrwałość”. A także: „Super Ci poszło. Musisz być bardzo dumny z siebie!”, „W wyjątkowy sposób rozwiązałaś ten problem, masz naprawdę świetne pomysły!”.
Jak mądrze karać dziecko za złe zachowanie?
Kara dla dziecka ma za zadanie wyeliminować niepożądane zachowania. Zwykle stosuje się ją w sytuacjach, kiedy prośby i pokojowe upominanie nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Kara będzie skuteczna jedynie w sytuacji, w której dziecko zrozumie dlaczego i za co zostało ukarane. Rodzic musi pamiętać, żeby właściwie dostosować ją do okoliczności a także do wieku i temperamentu dziecka. Wrażliwym jednostkom może już wystarczyć np. zmartwiona mina rodzica lub ostre upomnienie dziecka.
Ta metoda wychowawcza przynosi oczekiwane rezultaty szczególnie wtedy, kiedy karający jest dla dziecka autorytetem. Czyli osobą, którą maluch ceni i na której mu zależy. Jakie kary dla dzieci? Mądre kary to takie, które są stosowane świadomie i uczą dziecko, że niewłaściwe zachowanie ma swoje konsekwencje – jest to tzw. konsekwencja logiczna. Przykładem może być sytuacja, w której dziecko nie nauczyło się na sprawdzian i w efekcie dostało złą ocenę. Albo moment, w którym dziecko wykłóca się o to, co chce oglądać (np. jakiś program nie nadający się dla jego grupy wiekowej) i w efekcie rodzic wyłącza całkowicie telewizor lub zabiera tablet.
Pamiętaj, że mądra kara to taka, która będzie:
- sprawiedliwa i adekwatna do przewinienia – rodzic musi wziąć pod uwagę takie aspekty, jak np. chęci i świadomość dziecka – dziecko nie powinno być karane za coś co uczyniło niechcący
- konsekwentna
- dostosowana indywidualnie do dziecka – jego wieku, usposobienia, doświadczeń, motywacji
- zrozumiała dla dziecka
- następować krótko (najlepiej bezpośrednio) po niewłaściwym zachowaniu
Nagrody dla dziecka – najciekawsze przykłady
Nagradzanie dziecka jest możliwe na bardzo wiele sposobów. Tylko od Was i Waszej wyobraźni zależy, co wybierzecie. Jakie są najlepsze nagrody dla dzieci? Zobaczcie listę z naszymi uniwersalnymi propozycjami.
- słowa aprobaty, uznania, pochwały dla dzieci
- wdzięczność rodzica, szeroki uśmiech, przytulanki
- atrakcyjne spędzanie czasu, np. wyjście na lody, plac zabaw, do wesołego miasteczka, na rolki
- nagroda rzeczowa – najlepiej związana z pasją dziecka, mogą to być np. kolorowe naklejki, bańki, nowa zabawka, książka
- wizyta u kolegów, koleżanek
- drobne pieniądze do skarbonki
- zwolnienie dziecka z jakiegoś obowiązku – np. mama dziś posprząta zabawki
- uzyskanie przez dziecka dodatkowego przywileju – np. możliwość późniejszego pójścia spać, zjedzenia czegoś słodkiego
W związku ze zbliżającymi się wakacjami oraz końcem roku szkolnego nadarza się okazja, żeby nagrodzić dziecko za dobre wyniki w nauce oraz promocję do następnej klasy. Bardzo dobrym pomysłem będzie wspólne spędzenie czasu oraz jakiś drobny upominek. Rodzice mogą wyjść z dziećmi na przykład na lody lub zakupy. Sprawdź, czy 26.06 w Twoim Centrum Handlowym Auchan odbywa się Akcja Nagroda za Świadectwo. Możesz dzięki temu zyskać spore wsparcie!
Karanie i nagradzanie dziecka – czego nie robić
Pamiętaj, że wyzwiska, obelgi i kary fizyczne nie są skutecznymi metodami wychowawczymi i mogą nieść za sobą wiele negatywnych konsekwencji. Tego typu karanie dziecka powoduje oddalenie się od rodzica i dodatkowo uczą przemocy i agresji.
Krzyki, które często są efektem bezsilności opiekuna również nie są skuteczne. Werbalna przemoc także może wzbudzać w dziecku agresję. Co więcej, większość podopiecznych z czasem przestaje zwracać na nie jakąkolwiek uwagę. Tym samym rodzic przestaje być dla dziecka autorytetem i to co mówi nie odgrywa już tak dużego znaczenia.
Krótko mówiąc, częste kary dla dzieci nie przynoszą pozytywnych efektów także nie warto ich stosować. Podstawą działań rodzica w przypadku stosowania tego typu metod wychowawczych powinny być raczej nagrody oraz pochwały. Jeśli już musicie zastosować karę, zróbcie to mądrze i odpowiedzialnie.
A Wy co sądzicie o stosowaniu kar i nagród? Jakie metody wychowawcze są Waszym zdaniem najbardziej skuteczne?
