Kalendarz badań profilaktycznych – kiedy robić badania kontrolne?

Zdrowie to nasz największy skarb. Na szczęście, dzięki zdobyczom współczesnej medycyny możemy cieszyć się nim dłużej. Wykonując regularnie różnorodne diagnostyczne badania kontrolne, wiele problemów zdrowotnych możemy wykryć we wczesnym stadium, wówczas gdy ich leczenie jest znacznie łatwiejsze. Dlatego tak ważną pozycją w naszym kalendarzu powinny być regularne badania profilaktyczne. Jak często badania okresowe powinny być wykonywane? Odpowiedzi szukajcie w artykule!

Badania kontrolne i okresowe – kiedy i co ile je robić?

Grupa wiekowa czy płeć mogą mieć istotny wpływ na kalendarz i rodzaj badań profilaktycznych. Ważny jest także wywiad rodzinny czyli ewentualne obciążenia genetyczne. Większość badań należy jednak wykonywać co najmniej raz w roku. O pełnym zestawie badań ostatecznie zdecyduje oczywiście lekarz. Jeśli jakieś objawy będą wydawały się niepokojące, mogą zostać zlecone badania profilaktyczne spoza listy podstawowej. Taka pogłębiona diagnostyka ma też często związek z różnymi chorobami przewlekłymi. Przy chorobach tarczycy czy cukrzycy, konieczność wykonywania badań okresowych może bowiem występować częściej.

Badania kontrolne należy wykonywać regularnie, bez względu na to jak bardzo dobrze się czujemy. Niestety, wiele chorób przebiega na początku zupełnie bezobjawowo. Późno zdiagnozowane są niestety trudne w leczeniu. W planowaniu badań okresowych nie powinien mieć także znaczenia wiek. Bez względu na to czy mamy do czynienia z dzieckiem, dudziesto – czy siedemdziesięciolatkiem, warto regularnie sprawdzać swój stan zdrowia.

Cytologia i USG piersi – co ile warto się badać?

Kobiety, ze względu na swoje uwarunkowania zdrowotne mają nieco dłuższą listę badań kontrolnych. Znajdują się na niej cytologia oraz USG piersi (w późniejszym okresie życia mammografia), które mają ogromne znaczenie w diagnostyce związanej z rakiem. Oba te badania najlepiej wykonywać raz do roku lub częściej, jeśli tak zaleci lekarz. Kobietom po 50 roku życia zaleca się wykonywanie mammografii co rok.

Jak często robić badania kontrolne krwi?

Jedno z podstawowych badań krwi to morfologia. Pomaga ona w ocenie ogólnego stanu naszego zdrowia, poprzez określenie min.: liczby białych i czerwonych krwinek, płytek krwi, etc. Morfologia określa także stężenie hemoglobiny zawartej w erytrocytach. Każde odchylenie od normy może być istotnym sygnałem do dalszej diagnostyki. Podstawowe badanie krwi warto więc wpisać w coroczny kalendarz badań kontrolnych. Kolejnym ważnym badaniem jest poziom glukozy we krwi. Może być wykonywany na czczo, po doustnym obciążeniu glukozą (wtedy glikemię mierzy się po 60 i po 120 minutach od wypicia 75 g glukozy rozpuszczonej w 250–300 ml wody) lub w dowolnym momencie dnia (glikemia przygodna). Oczywiście dla każdej z tych sytuacji obowiązują inne normy poziomu glukozy.

Jak często badać TSH i tarczycę?

Tarczyca to niewielkich rozmiarów gruczoł, który pełni w organizmie bardzo ważną rolę. Od tarczycy zależy nasz wygląd, samopoczucie, a nawet płodność. Tarczyca determinuje pracę serca oraz układu pokarmowego. Ponadto, wpływa na stan kości a także reguluje procesy termoregulacyjne. Aby mieć pewność, że tarczyca funkcjonuje prawidłowo oznaczamy stężenie T4, T3 i TSH. Badanie kontrolne mające na celu sprawdzenie funkcji tarczycy powinno być także wykonywane raz do roku.

Kalendarz badań w ciąży 

Ciąża to okres szczególny. Jest to czas, kiedy organizm przyszłej mamy pracuje na najwyższych obrotach. Z drugiej strony trzeba także zadbać o rosnącego w brzuchu maluszka. W ciąży badania i wizyty lekarskie odbywają się więc bardzo często, a ich zakres różni się od etapu ciąży. Podczas pierwszej wizyty, poza pogłębionym wywiadem lekarskim, zostaną z pewnością przeprowadzone badanie ginekologiczne oraz USG przy użyciu sondy dopochwowej. Podczas pierwszej wizyty, lekarz zakłada kartę ciąży, w której znajdą się z czasem wyniki wszystkich przeprowadzanych w tym okresie badań. Jeśli ciężarna nie oznaczała nigdy wcześniej grupy krwi wraz z czynnikiem Rh, musi to zrobić do 10 tygodnia ciąży, by sprawdzić czy nie istnieje ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego. Każda przyszła mama ma też często wykonywane badania określające stężenie cukru we krwi aby wykluczyć ryzyko cukrzycy ciążowej.

Pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży należy także wykonać badanie USG, podczas którego lekarz ocenia budowę płodu i szacuje ryzyko wystąpienia wad genetycznych. To także idealny moment aby wykonać przesiewowy test prenatalny PAPP-A. W kolejnych tygodniach ciąży, kobieta nadal musi wykonywać liczne badania kontrolne, których podstawą zawsze będzie morfologia oraz badanie moczu. Do tego, na różnych etapach powtórzona zostanie pogłębiona diagnostyka zarówno przyszłej mamy, jak i maluszka (za pomocą USG).

Kiedy i jakie jeszcze badania kontrolne powinno się robić?

Niezwykle ważnym badaniem kontrolnym jest lipidogram, który obrazuje poziom cholesterolu (całkowitego, HDL, LDL) oraz trójglicerydów w organizmie. Należy go także wykonywać raz do roku. To niezwykle istotne, gdyż pozwala określić ryzyko miażdżycy oraz wiążących się z nią powikłań, takich jak udar mózgu czy zawał mięśnia sercowego. Mimo, że te choroby nie kojarzą się z młodym wiekiem, pierwszy lipidogram trzeba wykonać już około 20 roku życia.