Pracownia ceramiczna – jak tworzyć naczynia? – wywiad
Pracownia ceramiczna – co to takiego? Jak wygląda jej prowadzenie? Czy taki biznes ma szanse zaistnieć w dzisiejszych czasach? Na te i inne pytania odpowiadamy w poniższym wywiadzie z Agnieszką Romaniuk z Pracowni Ceramicznej Kamionka.
Skąd pojawił się pomysł na pracownię ceramiczną?
Pomysł pojawił przypadkowo, wręcz zrządzenie losu natknęło mnie na przygodę z ceramiką. Zaczęło się od tego, że zabrałam swoje dzieci na warsztaty garncarskie. Niestety, szybko się im to znudziło, bo były jeszcze małe, a mnie wręcz przeciwnie – zaczęłam sama jeździć na warsztaty do Domu Kultury. Pamiętam ten dreszcz emocji gdy zrobiłam swój pierwszy kubek. Wpadłam na pomysł żeby przerobić kuchnie letnią na pracownię. Postarałam się o dotację na założenie działalności z której kupiłam najważniejszą i najdroższą rzecz czyli profesjonalny piec do wypału ceramiki. Pierwszy rok swojej działalności przeznaczyłam na doskonalenie się, naukę różnych metod, technik tworzenia, zdobienia, szkliwienia. Bardzo się cieszę bo zainteresowanie moją ceramiką stale rośnie. Moja marka zaczęła być rozpoznawalna i aż sama się czasem dziwię, że ludzie z Polski przypadkowo mnie gdzieś spotykają i mówią, że już o mnie słyszeli, a nawet byli już moimi zadowolonymi klientami.
Czy teraz dzieci przeszkadzają, czy raczej pomagają w pracy?
Jak najbardziej pomagają ponieważ są bardzo uzdolnione plastycznie. Choć szczerze, to czasem kiedy wpadają do pracowni i mówią, żeby im dać wałek i glinę, to na wielkim stole okazuje się, że nie ma już miejsca dla mnie. Ale kiedy się już wybawią, to sama przystępuję do pracy.
W zasadzie pracownię otworzyłam też dla nich, żeby pokazać im, że na wsi można żyć z pasją i z pasji. Teraz jest taka tendencja, że ludzie uciekają do miasta ponieważ w mieście wszystko jest w zasięgu ręki. Ale ja uważam, że na wsi też się pięknie żyje, a nawet piękniej i spokojniej, bo na łonie natury. No przy odrobinie odwagi i pomysłu każdy może godnie żyć i zarabiać, nieważne gdzie mieszka i jak daleko ma do najbliższego miasta.
Czyli zrobiłaś pracownie tylko dla swoich dzieci?
Właściwie to i dla nich, ale też dla siebie. Ja potrzebowałam wyżyć się manualnie, muszę tworzyć żeby żyć szczęśliwie a moje szczęcie udziela się rodzinie i bliskim. Ponad 10 lat pracowałam w kwiaciarni i to mnie nauczyło pracy kreatywnej. Po odejściu, próbowałam robić bukieciki, kompozycje u siebie w domu, ale czułam, że wyczerpałam temat we florystyce, nauczyłam się wszystkiego od bukiecików, po ikebany i wiązanki ślubne. Z takim bagażem łatwiej było mi się odnaleźć w glinie, ta sama zasada-robienie czegoś z niczego, tylko inną metodą – to przecież kulka błota, która po obróbce staje się naczyniem, figurką, rzeźbą. Glina to szalenie niezwykły materiał,z którego można zrobić wszystko, ograniczeniem jest jedynie wyobraźnia. W ceramice urzekła mnie jej trwałość, kwiaty więdną, wypalona ceramika może cieszyć pokolenia.
A czy każda glina nadaje się do rzeźbienia?
Nie, nie każda. Obecnie na rynku jest ponad 30 rodzajów różnych glin. Są gliny z szamotem, bez szamotu, gliny gładkie itd. Przykładowo z gładkiej gliny nie da się zrobić wysokiego przedmiotu ponieważ gładka glina opada pod ciężarem. Przy tego typu konstrukcjach dobrze, żeby glina miała choć trochę szamotu, czyli zmielonego biskwitu – to on nadaje sprężystości, dzięki czemu naczynie nie opada, daję się z większą łatwością kształtować bez dodatkowych stelaży. Z kolei glina z grubszym szamotem nie nadaje się na koło garncarskie ponieważ rani palce, kiedy się ją dłużej toczy. Każdy rodzaj gliny służy więc do czegoś innego. Rodzaj gliny dobieramy do efektu końcowego jaki chcemy uzyskać.
A czym się różni glina garncarska od kamionkowej?
Przede wszystkim różni się temperaturą wypału i składem. Glina garncarska to glina tzw.porowata, ze względu na obecność sporej ilości żelaza można wypalać w niskiej temperaturze. Co prawda glina kamionkowa też posiada szamot i nie zawsze jest gładka, ale wymaga dużo wyższej temperatury wypału, nawet do 1300 stopni Celsjusza, gdzie w glinie garncarskiej jest to około 1000 stopni. Zakochałam się w glinie kamionkowej gdyż lubię robić rzeczy solidne, nie tylko ładne do postawienia, ale przede wszystkim użytkowe. Stawiam na jakość jaką daje mi ta glina, która jak nazwa wskazuję, po wypaleniu jest mocna i twarda jak kamień. Jest idealna do naczyń użytkowych, które następnie można zmywać w zmywarce, podgrzewać, wstawiać do ogniska i piec w piekarniku.
A czy glina kamionkowa jest samoutwardzalna?
Nie, wszystko wymaga wypału. Może opowiem o procesie tworzenia z gliny. Na początku mamy glinę do lepienia ręcznego lub glinę lejną do odlewania w formach. Po wykonaniu naczynia, przedmiotu, taką glinę musimy odstawić na stu procentowe wysuszenie przed pierwszym wypałem w piecu ceramicznym, tzw.biskwit. Jest to wypał w temperaturze około 900-950 st C., który utwardza. Po wypaleniu nasze naczynie ma jeszcze tendencje do przyjmowania cieczy, więc kiedy wlejemy wodę, ona wsiąknie w czerep i w rezultacie może spowodować pokruszenie pocenie się naczynia lub nawet pęknięcie.
Pierwszy wypał jest potrzebny po to, aby ułatwić dalszą obróbkę – możemy coś jeszcze podszlifować, bez strachu brać w dłonie i dowolnie dekorować, szkliwić a nawet umyć gdy coś pójdzie nie tak. Następnie wstawiamy poszkliwioną ceramikę ponownie do pieca na wyższą temperaturę (dostosowaną do rodzaju gliny). Proces wypału twa 8-9 godzin, drugie tyle stygnie piec zanim będzie można do otworzyć. Te czekanie jest zawsze najgorsze, niezmiennie towarzyszą temu ogromne emocje. Otwieranie pieca jest jak wyciąganie prezentów spod choinki, nigdy nie wiesz co zastaniesz, bywają różne niespodzianki, nie wszystkie mile widziane.
Trochę to skomplikowane. Czy ludzie sami chcę przechodzić ten proces i wypalać naczynia?
Na początku każdy się trochę boi. Dlatego, że właśnie może to brzmieć skomplikowanie. Mam jednak u siebie w pracowni możliwości przeprowadzenia warsztatów i wiele osób z tego korzysta. Ludzie przyjeżdżają z bardzo daleka na wspólne lepienie, jest bardzo miło tworzyć na łonie natury przy rozmowie, żartach i śpiewie ptaków. Osobiście czerpię z tego ogromną radość i myślę,że trochę tym zarażam swoich uczestników, staram się aby poczuli przyjemność tworzenia i swobodę. Uważam, że każdy potrafi coś zrobić, każdy może zostać ceramikiem tylko trzeba dobrego instruktora, który w odpowiednim momencie poratuje radą i będzie doglądał na bieżąco.
Najfajniejsze są sytuacje, kiedy przychodzą osoby towarzyszące i z góry zakładają , że będą siedzieć i obserwować, bo lepić na pewno nie potrafią. Często mówią: „Ja nie umiem, ja sobie tu posiedzę i popatrzę”. Staram się nie naciskać, kładę kawałek gliny i obserwuję. Zaczyna się od dziubania palcem,potem ugniatania….i zaczyna się cała zabawa. Najciekawsze jest to, że te osoby, które są niepewne, potrafią zrobić najbardziej zaskakujące rzeczy. Przykładowo: kiedyś przyjechał Pan, który przez półtorej godziny ugniatał glinę: to w kwadrat, to w stożek, to znowu wszystko psuł, świetnie się przy tym bawił, aż w końcu wyszedł mu… durszlak na truskawki. Był z tego dumny i zadowolony jak dziecko, stwierdził, że zawsze o takim marzył. Bo w każdym z nas drzemie dziecko i to jest urocze.
Częściej kobiety czy mężczyźni chcą tworzyć z gliny?
Na początku bardziej kobiety są chętne do lepienia, ale powiem szczerze, że z czasem mężczyźni też nabierają ochoty. Panowie mają większe predyspozycje ponieważ jednak przy pracy z gliną potrzebna jest siła, męska krzepa. Duża, silna dłoń też jest bardzo przydatna, zwłaszcza przy pracy na kole garncarskim lub wałkowaniu dużych płatów gliny.
W jaki sposób natura stymuluje twoją pracę?
Na mnie natura bardzo wpływa. W pracowni mam wielkie okno z widokiem na ogród przez które obserwuje bawiące się na trawie dzieci, kwitnące kwiaty. Natura mnie nastraja, dostarcza nowych pomysłów. Mam bardzo dużo motywów roślinnych, czy kwiatowych. I uwielbiam to. Odwzorowanie tej pięknej natury w glinie jest czymś niepowtarzalnym, wyjątkowym. Zwłaszcza, że jest to trwałe nawet na lata, bez względu na porę roku.
A czy traktujesz swoje wyroby jak obrazy?
Tak. Każdy z moich wyrobów jest indywidualny, każdy ma w sobie coś innego, inne tchnienie. Naczynia powstają w różnym czasie, nastroju, porze roku i to wszystko widać w gotowym produkcie. Ja sama widzę po sobie, kiedy wchodzę do kramiku w moim ogrodzie, gdzie sprzedaje swoje produkty przy pracowni. Potrafię na półkach rozpoznać co kiedy robiłam, na jakim byłam etapie, co się wtedy działo w moim życiu i to ma wielkie odwzorowanie w mojej pracy.
Fotografie: Rafał Muskała
—
Agnieszka Jowita Romaniuk mieszka i tworzy w pięknej wsi Policzna na skraju Puszczy Białowieskiej, kilka kilometrów od granicy z Białorusią. Dzielnie wspiera ją rodzina, trzy rezolutne córki, mąż i mama. Ceramika to jej pasja, łączy pracę z przyjemnością jej wykonywania, duet idealny! Założyła swoją pracownię w 2018 roku i stale się rozwija. Prowadzi warsztaty u siebie w pracowni, gościnnie w szkołach, przedszkolach zarażając swoją pasją najmłodszych warsztatowiczów oraz ich rodziny. Opracowała swój styl warsztatów dostosowany do wieku i zainteresowań uczestników. Agnieszka sprzedaje swoją ceramikę „Kamionkową” i dekoracyjną, na jarmarkach, kiermaszach, festynach, przez Internet oraz na miejscu w Policznej, gdzie odwiedzają ją turyści. Przyjmuję zamówienia na spersonalizowane projekty i pomysły. Z podlaską gościnnością wita i zaprasza do swej ceramicznej krainy rozmaitości.
